سال ۱۹۴ هجری قمری

سال ۱۹۴ هجری قمری
< ۱۹۵ - ۱۹۳ >
۳ - قرن ۲ هجری قمری - ۱
امامت
امام رضا(ع)
(دوره امامت: ۲۰ سال از ۱۸۳ تا ۲۰۳ق)
حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی
بنی‌عباس در عراق محمد امین عباسی
وقایع مهم
درگیری برای کسب خلافت میان محمدامین عباسی و مأمون عباسی
تولدها و وفات‌ها
وفات عبدالوهاب بن عبدالمجید ثقفی بصری
وفات یحیی بن سعید بن ابان بن سعید
وفات الولید بن مسلم
وفات محمد بن فضیل بن غزوان الضبی

سال ۱۹۴ هجری قمری از سال‌شمار هجری قمری مصادف است با دوازدهمین سال از دوره بیست ساله امامت امام رضا(ع) و دومین سال خلافت محمدامین عباسی.

شروع درگیری میان محمدامین عباسی با برادرش مأمون عباسی برای به دست آوردن خلافت و وفات برخی اصحاب امام صادق(ع) چون عبدالوهاب بن عبدالمجید ثقفی بصری، یحیی بن سعید بن ابان بن سعید، الولید بن مسلم و محمد بن فضیل بن غزوان الضبی از رخدادهای سال ۱۹۴ هجری قمری است.

معرفی

روز نخست این سال یعنی ۱ محرم مصادف است با دوشنبه ۲۷ مهر سال ۱۸۸ شمسی و ۱۹ اکتبر سال ۸۰۹ میلادی. روز پایانی سال یعنی ۲۹ ذی‌الحجة، مصادف است با پنج‌شنبه ۱۵ مهر سال ۱۸۹ شمسی و ۷ اکتبر سال ۸۱۰ میلادی.

سال ۱۹۴ هجری قمری، دوازدهمین سال از دوره بیست ساله امامت امام رضا(ع) در زمان حکومت امین عباسی بود.

رویدادها

شروع درگیری میان محمدامین عباسی و برادرش مأمون عباسی برای خلافت با عهدشکنی امین و جایگزین کردن فرزندش به جای مأمون برای تصدی ولایتعهدی.

ولادت‌ها

درگذشت‌ها

  • الولید بن مسلم از اصحاب امام صادق(ع) و از عالمان و راویان حدیث و ثقه نزد اهل سنت. وی نویسنده کتب از جمله کتاب سنن در فقه و مغازی است. وفات او در این سال ذکر شده است.
  • سوید بن عبدالعزیز بن نمیر از قضات و از عالمان بزرگ و اصحاب امام صادق(ع). وفات او در این سال دانسته شده است.
  • عمر بن هارون بلخی از راویان و از اصحاب امام صادق(ع). برخی وفات او را در این سال دانسته‌اند.
  • سلم بن سالم بلخی از زاهدان و عابدان و از اصحاب امام صادق(ع). مامقانی او را از راویان امامی مجهول الحال دانسته است. وفات او در این سال گزارش شده است.

زید بن ابی الزرقاء، محمد بن ابراهیم بن عدی، مروان بن معاویه بن حارث و محمد بن حرب الابرش از راویان حدیث و مورد اعتماد اهل سنت و همچنین الحکم بن عبدالله ابوالنعمان بصری از راویان کتب صحیح بخاری، صحیح مسلم و سنن ترمذی قاسم بن یزید الجرمی از عالمان و زاهدان مشهور و بنابر برخی گزارش‌ها عمر بن عثمان معروف به سیبویه از علمان بزرگ علم نحو از درگذشتگان سال ۱۹۴ق دانسته شده‌اند.

پانویس

  1. «»، باحساب.
  2. خضری، تاریخ تشیع، ۱۳۹۱ش، ص۱۹۱؛ منتظر القائم، تاریخ امامت، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۳؛ گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۶.
  3. برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۳۷۴-۳۸۷؛ ابن مسکویه، تجارب الأمم، ۱۳۷۹ش، ج۴، ص۳۱؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۳، ۱۸-۲۲؛ ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.
  4. صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۲۰۶.
  5. ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۲۵؛ ابن جوزی، صفة الصفوة، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۱۴۸-۱۴۹؛ سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، قاهره، ج۲، ص۲۱۳.
  6. شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۶۷.
  7. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۹۲؛ حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۰۲ق، ص۱۳۸.
  8. مازندرانی حائری، منتهی المقال، ۱۴۱۶، ج۶، ص۱۶۰.
  9. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ۲۹۲؛ حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۴۰۲ق، ص۱۳۸.
  10. برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: مظفر، الإفصاح، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۴۷۴-۴۷۵.
  11. ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۹، ص۴۰۶.
  12. داودی، طبقات المفسرین، بیروت، ج۲، ص۲۲۶، شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۶۸.
  13. حسینی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۵۸۲.
  14. ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۶؛ مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۳، ص۱۷۲؛ شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۶۸.
  15. سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۱۴۰.
  16. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۴۲؛ استرآبادی، منهج المقال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۹۴.
  17. مامقانی، تنقیح المقال، الفهرست، بی‌تا، ج۱، ص۹۸.
  18. شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۳۶.
  19. سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۱۴۰؛ نووی، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۰۳ق، ص۲۲۳؛ ابن قانع بغدادی، معجم الصحابة، ۱۴۲۴ق، ج۹، ص۳۳۱۶.
  20. نووی، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۰۳ق، ص۲۲۳.
  21. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۱۳؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۱، ص۲۲؛ سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۱۴۰.
  22. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۲۲.
  23. مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۳، ص۳۱۶.
  24. شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱۱، ص۵۴.
  25. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۴۴؛ شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۴۲۷.
  26. شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۴۲۷.
  27. خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۷۴، ج۱۴، ص۱۳۹؛ سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۳۵۱؛ شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۴۲۷.
  28. نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۳۴.
  29. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۳۶۲؛ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۳۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۵.
  30. نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۳۵.
  31. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۳۶۲.
  32. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۳۶۲؛ وکیع، أخبار القضاة، ۱۴۲۲ق، ص۶۷۲؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۹۵.
  33. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۱۶.
  34. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۳۲۷.
  35. ابن ندیم، الفهرست، بیروت، ص۳۱۸.
  36. ابن ندیم، الفهرست، بیروت، ص۱۵۹.
  37. ابن ندیم، الفهرست، بیروت، ص۳۱۸؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۷، ص۳۳۸، ج۶۳، ص۲۸۱؛ حسینی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۸۴۸.
  38. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۲، ص۳۴۵.
  39. صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۶، ص۵۲.
  40. برقی، الرجال البرقی، ۱۳۴۲ش، ص۴۷.
  41. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۲، ص۳۵۶؛ ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۵؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۶، ص۵۲.
  42. ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۳.
  43. برقی، الرجال البرقی، ۱۳۴۲ش، ص۳۶؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۵۴.
  44. ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۳، ص۱۸؛ ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۳.
  45. صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۵، ص۳۰۰.
  46. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۲۱۹؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۹، ص۱۸۶.
  47. مامقانی، تنقیح المقال، ۱۴۳۱ق، ج۳۲، ص۲۰۳.
  48. صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۵، ص۳۰۰؛ ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۲.
  49. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۳، ص۱۳۱؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۶، ص۱۷۳.
  50. عامری حرضی، غربال الزمان، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۱.
  51. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۳، ص۱۳۱؛ ابن جوزی، صفة الصفوة، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۱۴۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۶، ص۱۷۳.
  52. ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۶.
  53. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۲۳، ص۱۴۵.
  54. ابن قانع بغدادی، معجم الصحابة، ۱۴۲۴ق، ج۹، ص۳۴۴۴.
  55. ابن قانع بغدادی، ج۱۱، ص۳۹۳۹؛ ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۵.
  56. سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۱۰، ص۲۱۳؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۳۰؛ شبستری، الفائق، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۳۶.
  57. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۲، ص۲۷۷؛ ذهبی، الإعلام بوفیات الأعلام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۵؛ حسینی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۴۹۲.
  58. صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۰۱ق، ج۱۳، ص۱۱۳.
  59. ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۳،ص:۱۸؛ ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۲.
  60. خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۱۹۴؛ ابن خلکان، وفیات الأعیان، بیروت، ج۳، ص۴۶۴؛ عامری حرضی، غربال الزمان، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۱.
  61. بحرالعلوم، فوائد الرجالیة، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۱۸۲.
  62. مامقانی، تنقیح المقال، بی‌تا، ج۲، القسم الاول، ص۳۳۵.
  1. هرچند ذهبی نویسنده کتاب تاریخ الاسلام با ذکر اقوال مختلف در مورد سال وفات او، درگذشتش در این سال را بعید دانسته است.(ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۱، ص۱۵۷.)

منابع

  • ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الأنساب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
  • ابن العماد الحنبلی، ابوالفلاح عبدالحی بن احمد العکری، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق الأرناؤوط، بیروت،‌ دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، صفة الصفوة، بیروت،‌ دارالکتب العلمیة، چاپ سوم، ۱۴۲۳ق.
  • ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
  • ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
  • ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
  • ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق و ذکر فضلها و تسمیة من حلها من الأماثل أو اجتاز بنواحیها من واردیها و أهلها، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
  • ابن قانع بغدادی، عبد الباقی، معجم الصحابة، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۲۴ق.
  • ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۷ق.
  • ابن مسکویه الرازی، ابو علی، تجارب الأمم، تحقیق ابو القاسم امامی، تهران، سروش، پاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
  • ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
  • استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال، قم، موسسة آل البیت (ق) لإحیاء التراث، ۱۴۲۲ق.
  • بحرالعلوم، محمدمهدی بن مرتضی، رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»، تهران، مکتبة الصادق(ع)، ۱۳۶۳ش.
  • برقی، احمد بن محمد، کتاب الرجال، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ش.
  • «»، باحساب.
  • حسینی، محمد بن علی، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، قاهره، مکتبة الخانجی، ۱۴۱۸ق.
  • خضری، سید احمد رضا، تاریخ تشیع، قم، نشر معارف، ۱۳۹۱ش.
  • خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۷ق.
  • خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، بی‌نا، بی‌جا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق.
  • داودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، بیروت،‌ دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
  • ذهبی، محمد بن احمد، الإعلام بوفیات الأعلام، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیة، ۱۴۱۳ق.
  • ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
  • سبکی، عبد الوهاب بن علی، طبقات الشافعیة الکبری، قاهره،‌ دار إحیاء الکتب العربیة، بی‌تا.
  • سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الأنساب، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیة، ۱۳۸۲ق.
  • شبستری، عبدالحسین، الفائق فی رواة و أصحاب الإمام الصادق(ع)، قم، مؤسسة النشرالإسلامی، ۱۴۱۸ق.
  • شوشتری، محمدتقی، شوشتری، قاموس الرجال، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش.
  • صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، بیروت، دارالنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۱ق.
  • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق.
  • عامری حرضی، یحیی بن ابی‌بکر، غربال الزمان فی وفیات الاعیان، دمشق، دارالخیر، ۱۴۰۵ق.
  • علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، قم، الشریف الرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق.
  • گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۹ش.
  • مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی أحوال الرجال، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
  • مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق محی الدین مامقانی، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۳۱ق.
  • مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، رحلی، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
  • مظفر، محمد حسن، الإفصاح عن أحوال رواة الصحاح، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، ۱۴۲۶ق.
  • منتظر القائم، اصغر، تاریخ امامت، قم، دفتر نشر معارف، ۱۳۸۶ش.
  • نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.
  • نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الأسماء و اللغات، دمشق، دارالرسالة العالمیة، ۱۴۳۰ق.
  • وکیع، محمد بن خلف، أخبار القضاة، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۲۲ق.